Mehmet PALA / Köşe Yazarı

Öncelikle Kurban Bayramınızı tebrik ediyorum.
Aydın Adnan Menderes Bulvarından yeni dörtyola doğru giderken 14. sokak ile kesişen yerden sağa doğru gidişte solda ikinci veya üçünce dükkan'da gördüğümüz çizmeci Cafer Efe'den bahsetmiyorum.
Ondört sokakta henüz Apt yapımları yeni başlamış.Çizmeci Cafer Efe yaşlı,palabıyıklı, bir kimse. Hem körüklü çizme yapar, hemde devamlı körüklü çizme giyen uzun boylu bir kişi idi. hoşsohbet idi. Bir Efe Derneği Başkanı olduğu için halk arasında Cafer Efe olarak  anılırdı.Beş-on yıl önce vefat etti. Kullandığı dükkan yerinde şimdi bir Apartman var.
Benim yazı başlığımda bahsettiğim Söke'li Cafer Efe  (Caferaki ) , Bir Girit göçmeni Türk ailenin çocuğu olarak Girit'de doğmuş. O zaman Girit Osmanlı taorağı.Türklerle yerli Rumlar arasında uzun yıllar devam eden mücadeleler sonucunda, henüz elimizden çıkmamış.
Bir pazar günü 13-14  yaşında olan Cafer, Babasının zeytinlğinde imar yaparak çalışır.İş bitiminde eve dönerken dört-beş tane Rum genci önünü kesip nereden geldiğini sorarlar. Cafer verdiği cevapta Babasının zeytinliğinde çalıştığını, oradan döndüğünü söyler. Rum gençleri sen pazar günü çalışmanın yasak olduğunu bilmiyormusun ? diye üzerine çullanıp, dövemeye yeltenirler. Cafer cevaben "Ben müslümanım ve Türk'üm, Pazar günü çalışma yasağı Hristiyanlar  içindir" diyerek kendisini dövmeye çalışan dört Rum gencini, bıçağını çekerek oracıkta öldürür ve koşarak Hanya'daki Baba evine döner. Cafer, Girit'de artık rahat değildir.

Fırsatını bulup, bir Gemi ile Girit'den kaçar. Bodrum'a uğrayan gemiden iner.Akrabalarınında bulunduğu Söke'ye yerleşir.Tarla ve çiftçilikle uğraşır.Söke'de ve çevresinde CAFERAKİ- GİRİTLİ CAFER  diye anılır.Cafer uzunboylu,güçlü kuvvetli, gösterişli bir gençtir. Yerli Rumlarla olanher kavğa ve sürtüşmede o öndedir. Cesur tavırlarıyla Giritli Cafer Efe (Caferaki) olarak anılır.Bağarası ve Söke çevresindeki yerli Rum'ların Türk'lere yaptıkları eziyetlere ve zulumlere karşı Cafer Söke'den çağrılır. O da tek başına atıyla elinde silahla yerli Rumların oturdukları kahvenin bahçesine dalarak onları çil yavrusu gibi dağıtırmış. (Bağarasında ki yaşlı kişilerden bizzat dinlemiştim.) Selçuk'a kadar tüm Yunan Karakollarını basarmış.

Yunanlı'ların 15 Mayıs 1919'da İzmir'i ardından Aydın'ı işgal etmesiyle, Cafer Efe , yanına topladığı Söke'li kızanlarıyla Yunan askeri kuvvetlerine, saldırıp, onlara zaiyatlar verdirmeye başlamıştır.Germencik'den geçip, Aydın'da zor duruma düşen yunan kuvvetlerine yardımcı olamk üzere İzmir'den gönderilen Tren'e bindirilen bir Alay askeri gücüne Germencik'te pusu kurup, zaiyat verdirirken Söke'li Cafer Efe direniş önderidir.Elli-Altmış kişilik müfreze kuvveti ile Yunan Alayına karşı verdiği Kahramanca direnişte pusuya düşürülerek şehit düşürülür. Şehit oldğu yere şehit Cafer İlkokulu yapılır ve adı verilir.

Geçiken Yunan Alayı Aydın'a vaktinde ulaşamayınca YÖRÜK ALİ EFE ve zeybekleri Aydın'ı Yunan işgalinden kurtarır.İşte Sökeli Cafer Efe'nin Aydın'a katkısı böyle olmuştu. Şehit düştüğü yerde başı kesilerek Atina'ya götürülür.Atina'da bir Müze'de de " Yunan cellatı Cafer" ismi yazılarak sergilendiği  söylenmektedir.

Bazı Germencik'li  dostlarımız ,Germencik'te  şehit olduğu  için Cafer Efe'yi  Germencikli diye biliyor ve iddaa ediyorlar.Germencik Dağkaraağaç köyünde karşılaştığı çeteci çerkez Ahmet'e trenle Aydın'a geçecek olan Yunan Alayına birlikte saldırmayı teklif eder.Bunu kabul etmeyen çete çerkez Ahmet Cafer Efe'yi Yunanlı'lara ihbar eder,pusuya düşürtür.Tek kurşunla öldüremedikleri Cafer Efe'yi, mitraolyoz kurşunlarıyla öldürüp,kafasını keserler.Bu arada geçen sürede ise Aydın kurtarılır.

Mart 2009'da seçilen Özlem hanım, 7 Eylül 2009 Aydın kurtuluş törenlerini tam bir propağanda şovuna dönüştürür.Şehit Cafer Efe hariç tüm Efe isim ve resimleri  Aydınlıların dikkatine sunar.
Şehitlik makamına Cafer Efe'den başka ulaşan Efe'de yoktur.

Böyle bir kahramana reva görülen vefasızlık nedendir?
Söke'lilere mi yoksa Girit muhaciri Türklere karşımıdır?
Bunu çözemedim. Cehalet mi?
Propaganda hatasımı?
Başka bir neden mi?

Şehitlerin ölmediklerini, mutlaka ögreneceklerdir. Vatan sağolsun diyerek bitiriyorum. 

Saygılarımla      Mehmet  PALA     www.aydinozel.com